Spis treści

    Energia słoneczna – czym jest i jak powstaje?

    Energia słoneczna powstaje na skutek reakcji fuzji jądrowych zachodzących we wnętrzu Słońca. Do Ziemi dociera w postaci promieniowania słonecznego, które można wykorzystać na kilka sposobów.

    Energia słoneczna dociera do Ziemi w postaci promieniowania słonecznego. Może być przetworzona w procesie konwersji fotowoltaicznej, fototermicznej lub fotochemicznej. Do zalet energii słonecznej należy m.in. nieograniczoność jej zasobów oraz uniwersalność, dzięki której jest wykorzystywana niemal w każdym miejscu na Ziemi.

    Energia słoneczna

    Energia słoneczna ma źródło w reakcji fuzji jądrowych zachodzących we wnętrzu Słońca. Dociera do nas w postaci promieniowania słonecznego, będącego rodzajem energii odnawialnej. To łatwo dostępna energia, ale gęstość jej strumienia jest mała i zależna od miejsca na Ziemi, pory roku i dnia. Człowiek wykorzystuje energię słoneczną niemal od zawsze, w sposób zaplanowany bądź przypadkowy. Początkowo pomagała ogrzewać ciało, suszyć ubrania, a gdy ludzie okiełznali ogień, wykorzystali wieloletnie gromadzenie energii słonecznej w postaci biomasy. Współczesne technologie umożliwiają efektywne pozyskiwanie i przetwarzanie energii Słońca w celach użytkowych. Energetyka słoneczna przybiera obecnie formę rozwiązań instalacyjnych, koncepcji architektonicznych, stosowanych materiałów budowlanych oraz wielu innych.

    Słońce uznaje się obecnie za największy potencjał paliwowo-energetyczny. Moc emitowanej przez nie energii szacuje się na 3,9 × 1020 MW. Do powierzchni Ziemi dociera tylko jej część, ale i tak jest wiele tysięcy razy większa od ogółu energii wytwarzanej na naszej planecie. Energię słoneczną można wykorzystać na trzy sposoby: do wytworzenia energii elektrycznej, produkcji ciepła bądź w procesie fotosyntezy do pozyskania energii chemicznej.

    Promieniowanie słoneczne

    Promieniowanie słoneczne, które dociera do Ziemi, ma widmo zbliżone do promieniowania ciała doskonale czarnego o temperaturze około 5700 K. Długość fali promieniowania docierającego do Ziemi wynosi ok. 100-4000 nm, co oznacza, że zawiera się w nim część ultrafioletu, światło widzialne, podczerwień i fale radiowe. Maksymalna moc promieniowania przenikająca do zewnętrznych warstw atmosfery, jaką można uzyskać na 1 m2, wynosi średnio 1367 W/m2. Jednak ze względu na eliptyczną orbitę Ziemi, różny kąt nachylenia osi obrotu planety i grubość atmosfery ilość energii jaka dociera do powierzchni Ziemi może wynieść maksymalnie 1000 W/m2.

    Promieniowanie docierające do Ziemi możemy podzielić na:

    • Promieniowanie całkowite – jest sumą promieniowania rozproszonego i bezpośredniego.
    • Promieniowanie bezpośrednie – jest promieniowaniem padającym wprost z tarczy słońca. Dochodzi do danej powierzchni ziemskiej pod postacią promieni równoległych przechodzących uprzednio przez atmosferę, bez oddziaływania na nią.
    • Promieniowanie rozproszone – emitowane przez atmosferę na skutek wielokrotnego załamania promieni słonecznych.

    Potencjał promieniowania słonecznego w Polsce

    W Polsce badania dotyczące promieniowania słonecznego prowadzone są przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Z normy PN-B-02025 wynika, iż wartość średniego natężenia promieniowania całkowitego dla Polski w ciągu roku wynosi 993,5 kWh/m2 (wielkość ta waha się między 930 a 1070 kWh/m2). Aż 79% promieniowania słonecznego przypada na półrocze letnie. Najlepsze warunki słoneczne istnieją na Wybrzeżu Szczecińskim i Środkowym, a także na wschodzie kraju (Zamojszczyzna, Lubelszczyzna, Polesie). Szacuje się, że wartość nasłonecznienia dla tych rejonów wynosi 1200 kWh/m2. Dla pozostałych terenów określa się ją na poziomie 1000 kWh/m2 na rok lub niższym.

    Uzyskiwanie energii z promieniowania słonecznego

    Energię słoneczną możemy wykorzystać na 3 sposoby: poprzez konwersję fotowoltaiczną, chemiczną albo konwersję fotochemiczną.

    • Konwersja fotowoltaiczna – wykorzystujemy ją w ogniwach fotowoltaicznych, popularnie zwanych również fotoogniwem lub ogniwem słonecznym. To urządzenia przetwarzające bezpośrednio energię promieniowania słonecznego na energię elektryczną. Zamiana ta jest możliwa dzięki zastosowaniu półprzewodnikowych złączy typu p-n. Foton, który pada na płytkę krzemową, jest pochłaniany przez krzem, wskutek czego wybija elektron ze swojej pozycji i zmusza go do poruszania. Ruch ten to właśnie przepływ prądu elektrycznego. Ogniwa fotowoltaiczne stosowane są m.in. w:
      • instalacjach do produkcji prądu w domach jednorodzinnych;
      • kalkulatorach, lampach solarnych, zegarkach;
      • kosmonautyce;
      • żeglarstwie;
      • telekomunikacji.
    • Konwersja fototermiczna pasywna – jest bezpośrednią zamianą energii promieniowania słonecznego na energię cieplną. Istnieje kilka rodzajów systemów ogrzewania, takich jak m.in.:
      • bezpośrednie pozyskiwanie ciepła – realizowane może być poprzez duże oszklone powierzchnie montowane od strony południowej, gdzie nisko operujące zimą słońce ogrzewa wnętrza pomieszczeń;
      • system ze ścianami kolektorowo-magazynowymi – ogrzewanie realizowane poprzez zamontowane na południowych ścianach kolektory magazynujące, wykonane z materiałów o dużej akumulacji cieplnej. Ściana ta pochłania energię słoneczną, zamieniając ją na ciepło, a następnie magazynując je w swojej objętości;
      • szklarnie, oranżerie – system ten polega na rozbudowie ściany kolektorowo-magazynowej poprzez odsunięcie przezroczystej osłony od ściany. Uzyskaną w ten sposób przestrzeń możemy wykorzystać np. jako oranżerię czy ogród zimowy.
    • Konwersja fototermiczna aktywna – polega na zamianie energii promieniowania słonecznego w inną formę energii przy pomocy specjalnie skonstruowanych urządzeń. Sprzęty te, nazywane kolektorami słonecznymi, są dostępne w kilku wersjach, które mogą się różnić ceną, wydajnością oraz stopniem zaawansowania technologicznego. Popularnymi rodzajami kolektorów słonecznych są:
      • kolektory płaskie,
      • kolektory próżniowe,
    • Konwersja fotochemiczna – to zamiana energii promieniowania słonecznego na energię chemiczną. Na szeroką skalę wykorzystywana jest jedynie przez organizmy żywe w tzw. procesie fotosyntezy.

    Wady i zalety wykorzystywania energii słonecznej

    Do najważniejszych zalet tego typu systemów należą:

    • nieograniczone zasoby energii (promieniowania słonecznego) – można ją pozyskać nawet wtedy, gdy pada deszcz lub jest spore zachmurzenie;
    • brak konieczności zużywania paliwa i transportu energii;
    • możliwość bezpośredniej konwersji na różne formy energii (energia cieplna, elektryczna);
    • odpowiednio zamontowane panele są w dużej mierze bezobsługowe i bezawaryjne;
    • uniwersalność tej technologii sprawia, że może być zainstalowana niemal w każdym miejscu po dobraniu odpowiednich modułów;
    • instalacje fotowoltaiczne mają znikomy, negatywny wpływ na środowisko naturalne z powodu braku zanieczyszczeń odpadami, produktami spalania.

    Wady energetyki słonecznej:

    • cykliczność oraz nierównomierność w wykorzystaniu (dostępna energia jest zależna od pory dnia i roku);
    • wartość natężenia jest zależna od kąta padania promieni słonecznych;
    • stosunkowo wysoki koszt urządzeń;
    • dość niska sprawność modułów fotowoltaicznych;
    • zależność promieniowania słonecznego od zanieczyszczenia atmosfery, zachmurzenia nieba.

      * Pola wymagane

      Dziękujemy za zainteresowanie naszą ofertą, dzięki którejoszczędzisz na rachunkach za prąd i zadbasz o środowisko.

      Twoje zgłoszenie zostało zarejestrowane w naszym systemie. Niebawem nasz doradca skontaktuje się z Tobą.

      Pozdrawiamy ESOLEO

      Mój prąd 6.0
      Zadzwoń
      Kontakt z doradcą

        * Pola wymagane

        Dziękujemy za zainteresowanie naszą ofertą, dzięki którejoszczędzisz na rachunkach za prąd i zadbasz o środowisko.

        Twoje zgłoszenie zostało zarejestrowane w naszym systemie. Niebawem nasz doradca skontaktuje się z Tobą.

        Pozdrawiamy ESOLEO

          * Pola wymagane

          Dziękujemy za zainteresowanie naszą ofertą, dzięki którejoszczędzisz na rachunkach za prąd i zadbasz o środowisko.

          Twoje zgłoszenie zostało zarejestrowane w naszym systemie. Nasz doradca skontaktuje się z Tobą w celu umówienia bezpłatnego audytu w ciągu 8 dni roboczych.

          Pozdrawiamy ESOLEO