Utylizacja i recykling paneli fotowoltaicznych – jak to wygląda?

O recyklingu paneli fotowoltaicznych

Skąd w ogóle pomysł, żeby utylizować panele fotowoltaiczne? Nie da się ukryć, że pewnego dnia przestaną nam one służyć. Taki los spotyka niemal wszystkie urządzenia. Niektóre z nich odznaczają się krótszą, inne zaś dłuższą żywotnością. Panele PV należą do urządzeń, które mogą pracować wydajnie nawet przez kilkadziesiąt lat.

Obecnie firmy dają na nie nawet ćwierć wieku gwarancji. Jednocześnie okazuje się, że moduły doskonale spełniają swoje zadanie jeszcze wiele lat po upływie okresu gwarancyjnego. Mimo to pewnego dnia przestaną działać bądź też ich wydajność stanie się na tyle niska, że postanowimy je wymienić. Wówczas pojawi się pytanie, co zrobić ze starymi, wysłużonymi modułami fotowoltaicznymi? Najlepiej poddać je recyklingowi.

Utylizacja czy recykling? No właśnie!

Okazuje się, że panele fotowoltaiczne mogą pozostać przyjazne środowisku nawet po zakończeniu swojej pracy. W przypadku tych urządzeń nie powinno być mowy o zwykłej utylizacji. Materiały, z których produkuje się moduły, wciąż posiadają swoją wartość i mogą posłużyć do produkcji kolejnych tego typu urządzeń. Jednym ze szczególnie wartościowych budulców pozostaje krzem.

W Polsce sposób utylizacji paneli fotowoltaicznych jest określony przez ustawę. Jeśli chcemy pozbyć się zużytych paneli, nie możemy ich wyrzucić do jakiegokolwiek kosza czy przeznaczyć na gabaryty. Z modułami postępujemy tak samo, jak z innymi starymi bądź zepsutymi urządzeniami elektrycznymi. A zatem panele PV, podobnie jak inne elektrośmieci, powinniśmy oddać do specjalnych punktów odbioru odpadów tego typu. Tak też zyskujemy pewność, że panele zostaną zutylizowane bez szkody dla środowiska naturalnego. Zaznaczmy przy tym, że w niektórych przypadkach recykling leży po stronie producenta.

Żywotność paneli słonecznych

Z roku na rok produkuje się coraz trwalsze panele. Obecne na rynku moduły fotowoltaiczne pracują z dużą wydajnością przez dwadzieścia, dwadzieścia pięć czy nawet trzydzieści lat. W ciągu ćwierć wieku uzyski mogą spaść np. o zaledwie 8%. Po upływie okresu gwarancyjnego panel fotowoltaiczny może jeszcze z powodzeniem działać kolejne 10 lub nawet 20 lat. Jeśli nawet pewnego dnia panele przestaną działać (ewentualnie zdecydujemy o ich wymianie na nowe), warto pamiętać, że materiały, z których są wykonane – przykładowo szkło czy aluminium – warto odzyskać i wykorzystać do produkcji nowych urządzeń tego typu.

O tym, jak wygląda proces recyklingu paneli fotowoltaicznych

Przebieg procesu recyklingu zależy w dużej mierze od tego, jakie panele poddajemy utylizacji. W przypadku krystalicznych paneli PV należy rozpocząć od oddzielenia ram od ogniw. Następnie usuwa się okablowanie wraz z innymi dodatkowymi elementami. Zdemontowany w pewnym stopniu panel poddaje się mieleniu.

W kolejnym kroku dopiero następuje oddzielenie od siebie poszczególnych surowców. Plastik, szkło, miedź oraz krzem zostają odzyskane. W przypadku paneli cienkowarstwowych cały proces ulega skróceniu. Panel trafia do niszczarki bez wcześniejszego połowicznego demontażu. Po procesie mielenia wydziela się odpowiednie surowce.

Innowacyjne rozwiązania dzięki utylizacji paneli

Naukowcy stale pracują nad rozwijaniem technologii pozwalających maksymalizować korzyści ekologiczne związane z recyklingiem i utylizacją paneli. W 2023 roku naukowcy z Chin zaproponowali innowacyjne wykorzystanie krzemu z recyklingu ogniw fotowoltaicznych do budowy anod do akumulatorów. Wykorzystując przetworzony odpadowy proszek krzemowy i łącząc go z grafitem, opracowali materiał kompozytowy o nazwie W-Si-rM@G, który posiada wyjątkowe właściwości elektrochemiczne. Wyniki badań pokazują, że powstały materiał jest bardzo stabilny i może znacząco poprawić wydajność akumulatorów.

Ta innowacyjna technologia niesie ogromny potencjał w sektorze energetycznym. Wykorzystanie odpadowego proszku krzemowego z recyklingu ogniw słonecznych do budowy anod może nie tylko pomóc w utylizacji odpadów, ale także przyczynić się do zwiększenia wydajności i trwałości akumulatorów.

Ile kosztuje recykling paneli fotowoltaicznych

Wiele zależy tutaj od tego, jak duża jest instalacja fotowoltaiczna. Istotne znaczenie ma także liczba paneli fotowoltaicznych. Na koszt recyklingu wpłynie też odległość do punktu odbioru oraz ewentualne koszty transportu. Być może zdecydujemy się zorganizować go na własną rękę.

Warto jednak pamiętać, że renomowani producenci biorą na siebie odbiór oraz recykling modułów. Koszt takiego przedsięwzięcia może zostać wliczony w cenę instalacji już na etapie jej zakupu i montażu. Warto dokładnie zapoznać się z warunkami umowy, aby nie ponosić raz jeszcze tej samej opłaty. Ta może wahać się od kilkuset złotych aż do przeszło tysiąca.

Czy recykling paneli fotowoltaicznych się opłaca? Najbardziej opłacalnym wariantem tego przedsięwzięcia okaże się sytuacja, w której odbiór paneli oraz ich utylizacja leży po stronie producenta. Warto również zwrócić uwagę na aspekt globalny. Otóż stosunkowo cenne surowce z powrotem trafiają na rynek. Oznacza to mniejsze zaśmiecenie naszej planety, jak również mniejsze nakłady energii konieczne do produkcji nowych surowców. Okazuje się zatem, że panele fotowoltaiczne stanowią niezwykle ekologiczne rozwiązanie także pod względem utylizacji.